Loqayd ustalarga duch kelgan va quruvchilar tomonidan aldanganlarning achchiq tajribasidir. Xatolarda o‘rganishadi, agar o‘rgansa ham birovlarning xatolarida, unda yoqimsiz kazuslarga, ishonchsiz harajatlar va sochlarning oqidan uzoqlashish mumkin.
Bizga ta’mirlashda yolg‘onga duch kelgan juda ko‘p insonlar murojaat qilishadi. Ustalar ish bajarish rejalari haqida gapirishadi, o‘rnatilgan muddatlarda ishni topshirishni va’da berishadi, garov olishadi va eson-omon izsiz yo‘qolishadi. Bema’ni ustalar o‘zlarining kiyimlari va ish uchun jihozlarni olib kelib g‘oyib bo‘lishardi. Bu buyumlarni jihozlar deb atashga til aylanmaydi.
Bizni avvalgi ustalarning noto‘g‘ri ishlarini to‘g‘irlab beradigan yoki umuman ularning ishini butunlay qaytadan bajarib beradigan ustalar topib berishimizda yordam berishimizni iltimos qilishadi. Ammo, ustalarning hammasi ham birovning ish faoliyatini qayta bajarib berishga kirishishga tayyor bo‘lmaydi. Aynan, shuning uchun ham biz eng tarqalgan aldovlar to‘g‘risida va ishonuvchi Toshkent fuqarosining firibgarlarga tushib qolmasligi haqida yozishga qaror qildik.
Ta’mirlashda eng dong‘i ketgan ayyorliklar:
Arzon smeta!
Ba’zi bir qurilish firmalari vakillari va pudratchilar smetani juda puxta tayyorlaydilar. Unda ular ish turlarini sanab o‘tadilar, ammo santexnika, eshik, podokonnik va yashirin ishlar narxini aniqlashtirmaydilar. Bundan tashqari, rejalardagi sonlarda “hatoliklar”ga yo‘l qo‘yilgan bo‘lishi mumkin. Natijada, buyurtmachi o‘zining mablag‘larini nima uchun berayotganligini o‘zi ham bilmaydi.
Nima qilish kerak? Shartnomani imzolashdan va smetani tasdiqlashdan avval o‘zingiz uni raqamlardagi xatoliklarga tekshiring va ta’mirlash ishlarining narxini, muddatlarini va ta’mirlash natijasi qanday bo‘lishini aniqlashtiring.
Ustalar ishlarni tugatmasdan g‘oyib bo‘lishadi!
Firibgarlikni eng taniqli turi. Asosan bu bunday ro‘y beradi: Buyurtmachi ikki yoki uch odamdan iborat brigadani topdi. Bu brigadaning ustalari ta’mirlashni tez, sifatli va eng asosiysi arzon qilib berishlariga ishontirishadi. Bunday ijrochilar odatda liftlarga, eshiklarga va yo‘laklarda yopishtirilgan e’lonlar bo‘yicha topiladi. Ish beruvchi va brigada ish boshlanish muddatini aniqlashtirganda ustalar ba’zi asboblar ularda yo‘qligi eslariga tushib qoladi. Ularni boshqa qurilish ob’ektida qoldirganliklari va hozircha ularni olib ketishga ulgurmaganliklari aniqlanadi. Ishga bunday yondashish juda tarqalgan. O‘z ishlarini qimmat emasligini baholaydigan ustalar asboblari bo‘lmasada yevro ta’mirlashni uddalashlarini etib o‘tadilar. Mohiyat bo‘yicha bunday taqsimot shubhalar tug‘dirishi kerak. Ammo buyurtmachi ularga yordamga keladi va asboblarni sotib olib beradi, chunki u ustalarning ishida tejab qolayotganiga ishonchi komil bo‘ladi. Ustalar shiddatli ishni boshlab yuboradilar: shtukaturka bilan devorlarni suvab chiqishadi va bu xomaki qatlam va ular yaqinda tekis va chiroyli bo‘ladi deb ishontirishadi.
Keyin quyidagi arz kelib chiqadi: — “ishning 50 foizi bajarildi, avans to‘lanish vaqti keldi”. Buyurtmachi ishonib talab qilingan pulni berib yuboradi, va xursand bo‘lgan ustalar ketadilar va ... diqqat! – boshqa qaytib kelmaydilar. O‘zlaridan esdalik uchun kir kiyimlari va buyurtmachining o‘zi sotib olgan asboblarni tashlab ketishadi.
Nima uchun ustalar g‘oyib bo‘lishadi? Bo‘lishi mumkin:
- Pulni olishda va nishonlashni boshlashdi;
- Xomaki ish bajarildi, lekin bunda sifat ko‘rinmaydi. Toza pardoz berish bilan hech qachon ishlashmagan yoki ishlashni xoxlamaydilar;
- Zudlik bilan ketishdi, qachon kelishligi ma’lum emas.
Nima qilish kerak? Realist bo‘lish kerak. Ishni arzon va tez bajarilishi va’dasiga uchmang. Har xil ta’mirlarning o‘zining muddatlari mavjud. Ta’mirlashda texnologik me’yorlarga rioya qilish zarur. Aralashmalar tindirilishi kerak, gruntovkaning butunlay qurishi uchun ma’lum vaqt kerak.
Yolg‘on qurboniga aylanmaslik uchun nima qilish kerak?
- Smetani yaxshi o‘rganib chiqish?
- Unda ko‘rsatilgan narxlar yangilanganligiga ishonch hosil qilish;
- Xizmatlar narxlarini mustaqil ravishda qayta hisoblash;
- Devorlar va pollarning maydonini o‘lchab smetada ko‘rsatilgan maydon bilan taqqoslash;
- Smetaga qanday ishlar kiritilganligini aniqlashtirish. Asosan unda qiyaliklar, derazatokchalar va shunga o‘xshashlarning ishlari belgilanmaydi;
- Kafolatlarni talab etish;
- Ustalarning ishini nazorat qilish;
- Bo‘nak (avans) to‘lamaslik.
Ishonamanki, bu ma’lumotlar siz uchun foydali bo‘ldi. Bizning Katalogda o‘zining obro‘sini g‘animat bilgan ustalar qayd etilgan. Qayd etish vaqtida ustalar o‘zlarining mobil ma’lumotlarini, elektron pochta manzillarini ko‘rsatadi. Bundan tashqari, har bir foydalanuvchi u yoki boshqa ustaning o‘z ishini bajarganligi to‘g‘risida o‘z fikringizni qoldirishi mumkin.
Hurmat bilan, Ustabor.uz.
